Wielka wojna na Jurze

Pierwsza wojna światowa, nazywana Wielką Wojną, wydaje się zajmować o wiele mniej miejsca w polskiej świadomości historycznej niż druga wojna światowa, chociaż jeden konflikt od drugiego oddzielają jedynie dwie dekady. Jeśli mówimy w Polsce o Wielkiej Wojnie, to najczęściej w kontekście Legionów Polskich i polskiej drogi do niepodległości. Wojna, którą toczyli ze sobą nasi zaborcy, nie była „naszą” wojną, ponieważ stanowiliśmy jedynie wygodny rezerwuar rekruta, taktycznie łudzonego obietnicami namiastki narodowego samostanowienia lub autonomii. Wydaje się, że tamten konflikt popadł w pewnym stopniu w zapomnienie, a osobiste historie z nim związane słyszymy niezwykle rzadko, tym bardziej, że uczestników tamtych wydarzeń dziś już nie ma wśród nas.

Tymczasem działania wojenne z lat 1914-1918 odcisnęły się głębokim piętnem na codziennym życiu naszych przodków, którzy podczas działań wojennych częstokroć tracili swoje życie lub bliskich oraz niejednokrotnie zdrowie i dobytek. Nie inaczej było w naszych stronach, na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (Wieluńskiej), która w swojej środkowej części znajdowała się w niemal bezpośredniej bliskości granicy rosyjsko-niemieckiej, zaś jej południowa część przecinała granicę rosyjsko-austro-węgierską.

Jura miała więc wielkie znaczenie strategiczne: rosyjski plan zakładał przekroczenie Wyżyny ze wschodu na zachód, by następnie, po przełamaniu niemieckiej i austro-węgierskiej obrony, armia rosyjska mogła dostać się na Śląsk, a stamtąd w kierunku Berlina i Wiednia. O tym wszystkim mogliśmy się dowiedzieć 12 września, kiedy to naszą bibliotekę odwiedził Piotr Orman. Razem ze swoim bratem Krzysztofem są autorami książki pt. „Wielka Wojna na Jurze”, poświęconej przebiegowi I wojny światowej na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

W minionym roku pojawiło się drugie wydanie tej książki, zawierającej wiele faktów, nieznanych wcześniej szerokiemu gronu odbiorców, oraz niepublikowanych wcześniej zdjęć. Te ostatnie, wykonane przez austro-węgierskiego fotografa, można zresztą oglądać na wystawie w holu Pałacyku Szymańskiego, w siedzibie naszej biblioteki. Fotografie pochodzą z wiedeńskiego archiwum i dają nam pełen obraz tamtych dni, eksponując przede wszystkim wpływ ówczesnych działań wojennych na życie codzienne mieszkańców naszych terenów.

Nasz gość zarysował również obraz taktyczny wojennych zmagań, z zaznaczeniem miejsc ważniejszych starć. Spotkaniu towarzyszył pokaz slajdów, przedstawiających zdjęcia z frontu oraz okolicznościowe niemieckie i autro-węgierskie pocztówki. Wykład sprowokował słuchaczy do żywej dyskusji na temat wydarzeń sprzed ponad stu lat, można też było zakupić najnowsze wydanie „Wielkiej Wojny na Jurze”.

Wszystkich zainteresowanych tematem informujemy, iż książka jest dostępna w naszym księgozbiorze. Serdecznie zachęcamy do lektury.

Nadesłała: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Zawierciu