HACZYK – GLIWICKIE SPOTKANIA LITERACKIE. Edycja 2019

Już po raz drugi Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach zaprosiła na wyjątkowo literacką jesień, czyli festiwal „Haczyk – gliwickie spotkania literackie”. Tym razem jego osią tematyczną był reportaż – gatunek z pogranicza publicystyki, literatury faktu i literatury pięknej. Melchior Wańkowicz, Hanna Krall czy Ryszard Kapuściński to niekwestionowane nazwiska na kartach historii literatury polskiej, ale i współczesny reportaż polski to ciągle wspaniałe debiuty, chętnie czytane i doceniane. W tym miejscu warto wymienić choćby dwóch ostatnich laureatów Literackiej Nagrody Nike: Marcina Wichę i Mariusza Szczygła. Dlatego też gliwicka biblioteka zaprosiła znakomitych gości.

Festiwal rozpoczęliśmy 3 października 2019 r. spotkaniem z Wojciechem Jagielskim w Centrum Handlowym Forum. Laureat wielu nagród dziennikarskich i literackich, w rozmowie z Agnieszką Strzemińską, opowiedział o cieniach i blaskach pracy korespondenta wojennego. Wspomniał o roli przypadku i szczęścia w tym zawodzie oraz o licznych spotkaniach z ludźmi, którzy stali się bohaterami jego książek, takich jak: „Modlitwa o deszcz”,  „Wieże z kamienia” czy „Na wschód od zachodu” dotyczących Afganistanu, Czeczenii i Indii.

Podczas spotkania z Witoldem Szabłowskim, które odbyło się 11 października br. w niecodziennej przestrzeni – gliwickiej restauracji „Momo”,  dowiedzieliśmy się „Jak nakarmić dyktatora”. Najnowsza książka naszego gościa była głównym tematem tego wieczoru. Autor przez kilka lat szukał po całym świecie kucharzy m. in. Fidela Castro, Pol Pota, Saddama Husseina. Notował i opowieści, i przepisy. Tak powstała intrygująca publikacja: opowieść o historii widzianej przez kuchenne drzwi, a zarazem swoisty mariaż reportażu z książką kucharską. Spotkanie prowadziła Maria Olecha-Lisiecka.

W kolejnych dniach odwiedzili nas równie ciekawi autorzy. Ewa Winnicka, laureatka  m. in. Literackiej Nagrody Gryfia i „Melchiora” przyjechała do Gliwic niemal wprost ze Stanów Zjednoczonych, gdzie zbierała materiał do nowej książkę. W swoich reportażach porusza głównie tematy społeczne, obserwuje zmiany zachodzące w środowisku emigracji, ale nie boi się też tematów historyczno-politycznych, o co w rozmowie pytała prowadząca Marlena Polok-Kin. Bezpośrednio po spotkaniu wystąpił (po raz pierwszy w Gliwicach!) Teatr Improwizowany Klancyk ze spektaklem „Non-fiction”, w którym konfrontują prawdę zamkniętą w tekstach reporterskich. Aktorzy, zainspirowani rozmową z autorką, jej książkami, wybrali tematykę, bohaterów i tworzyli „na żywo” fabułę krótkich scenek. Wszystko – od postaci do klimatu spektaklu – powstało ten jeden raz w Gliwicach i nigdy się już nie powtórzy.

Dużym wydarzeniem był tematyczny panel dyskusyjny pod hasłem „Kresowe marzenia II Rzeczpospolitej” z udziałem Anny Smółki i Agnieszki Rybak, autorek książki „Wieża Eiffla nad Piną”. Cykl festiwalowych spotkań autorskich zakończyliśmy, 25 października, wizytą Wojciecha Tochmana. Ten popularny autor non-fiction, współzałożyciel Instytutu Reportażu, pomysłodawca fundacji „Klub Heban” wspierającej dzieci w Rwandzie, sprawia, że jego książki zapadają głęboko, nie tylko w pamięć, ale również w serce. Wspólny wieczór była okazją do rozmowy także o najnowszej jego publikacji  „Pianie kogutów, płacz psów” i bliższego poznania realiów Kambodży.

Nowością podczas drugiej edycji festiwalu była gra typu LARP (live action role-playing)  – „Podróże z reporterem”. W niesamowitych przestrzeniach Ruin Teatru Victoria, udostępnionych bibliotece przez Teatr Miejski w Gliwicach, odbyła się aktywność na pograniczu gry i sztuki. Uczestnicy wspólnie stworzyli i przeżywali opowieść, odgrywając role podobnie jak w improwizowanym teatrze. Akcja gry została oparta na twórczości Ryszarda Kapuścińskiego.

W cyklu festiwalowych wydarzeń znalazły się również warsztaty: fotograficzne – prowadzone przez Mateusza Orszulskiego, filmowe dla młodzieży – przygotowane przez Tadeusza Połomskiego oraz artystyczne pt. „Pamiątka z podróży” z wykorzystaniem wyklejanek i  techniki decoupage. Inspiracją były książki, czasopisma oraz artykuły zaczerpnięte z reportaży podróżniczych. Te zajęcia odbyły się pod czujnym okiem Marty Frąckowiak z Instytutu Sztuki Uniwersytetu Śląskiego. Dodatkowo przez cały październik we wszystkich filiach MBP dla wszystkich zainteresowanych przygotowano quiz o mistrzach polskiego reportażu.

Na zakończenie festiwalu przeprowadzono grę miejską „Reportaż z miasta”. Koncentracja i obserwacja, umiejętność rozszyfrowania wiadomości i ukryte w kodach QR polecenia to tylko niektóre zadania, z jakimi zmierzyli się uczestnicy gry, aby zdobyć reporterskie szlify. Na szczęście uczestnicy poradzili sobie ze wszystkim doskonale!

„Haczyk – gliwickie spotkania literackie” edycja 2019 przeszedł do historii, ale już dziś możemy zdradzić, że kolejna edycja będzie na pewno „FANTASTYCZNA”.

Organizację festiwalu wsparli: CH Forum, Teatr Miejski w Gliwicach, GCOP, MOMO Restaurant & Wine, Stowarzyszenie „Od deski do deski”.

Działanie zostało dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Nadesłała: Miejska Biblioteka Publiczna w Gliwicach