Projekt edukacyjny „Tanecznym krokiem cały rok z Kolbergiem”
Rok Kolberga w Książnicy Beskidzkiej
Skąd się wzięła nazwa Muzykula? Gdzie leży Tanecznik? Czy Tanecznica to słynna tancerka, czy góra w Beskidach? Na te pytania szukamy odpowiedzi w Roku Kolberga zapraszając tym samym użytkowników biblioteki na spotkania z niematerialnym dziedzictwem kultury. Co roku, biorąc pod uwagę rocznice pojawiające się w kalendarzu wydarzeń kulturalnych, proponujemy użytkownikom biblioteki udział w spotkaniach, popularyzujących wydarzenie lub osobę w oparciu o zbiory Książnicy Beskidzkiej. Jednak z doświadczenia wiemy, że zbiory biblioteczne, choćby najciekawsze, to za mało, żeby zainteresować, a tym samym zachęcić do odwiedzenia biblioteki. Stąd ciągłe poszukiwania nowych form aktywności, które pomogą przekazać pewną wiedzę, zapoznają z proponowaną literaturą, pozwolą odkryć nowe zainteresowania i pasje. Inicjatywa ustanowienia roku 2014 Rokiem Kolberga to okazja do realizacji projektu popularyzatorsko-edukacyjnego przeznaczonego dla różnych grup wiekowych. W myśl zasady „uczyć bawiąc” w tym roku tematem przewodnim stał się taniec, jako pretekst do zaprezentowania dorobku Oskara Kolberga oraz opracowań badaczy rodzimego folkloru śląskiego. Wybranie tańca jako punktu wyjścia nie jest przypadkowe. W swoich wspomnieniach Kolberg pisał „Przed r. 1830 lubiłem (jak i bracia moi) taniec namiętnie. Tańczyło się też zawzięcie i grało do tańca na wieczorkach prywatnych, a czynił to i Szopen, improwizując mazury i walce…”, ponadto nad przebiegiem obchodów Roku Kolberga czuwa Instytut Tańca w Warszawie, a sam taniec ma szczególne miejsce w folklorze śląskim. Rok Kolberga to dobry moment do przypomnienia: Józefa Lompy, Andrzeja Cinciały, Janiny Marcinkowej, Gustawa Morcinka czy „beskidzkiego Kolberga” – Jana Tacinę. W tym szczególnym dla kultury ludowej roku chcemy zaprezentować Kolberga jako człowieka z olbrzymią pasją, pragniemy uzmysłowić użytkownikom biblioteki, jaką ogromną pracę wykonał Kolberg, inspirując przy tym Polaków do dalszych poszukiwań, tworząc tym samym podwaliny pod edukację regionalną. Edukacja regionalna stanowi jeden z głównych priorytetów działalności edukacyjno-kulturalnej Książnicy Beskidzkiej. Przykładem takich działań jest projekt „Tanecznym krokiem cały rok z Kolbergiem” realizowany w ramach programu Kolberg 2014 – Promesa, dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pozyskane środki pozwoliły na przygotowanie wystawy biograficznej „Oskar Kolberg – z ludowego skarbca” będącej zaproszeniem do poznawania postaci wybitnego Polaka, jego ciekawej biografii i spuścizny dziedzictwa kulturowego, jaką nam pozostawił. Otwarcie wystawy 21 lutego, w wigilię urodzin wybitnego etnografa, zapoczątkowało cykl działań podjętych przez pracowników Działu Informacyjno-Bibliograficznego i Zbiorów Regionalnych Książnicy Beskidzkiej w ramach omawianego projektu. Uroczystego otwarcia Roku Kolberga w Książnicy Beskidzkiej dokonał laureat nagrody im. Oskara Kolberga, znany twórca ludowy Józef Szypuła. Wystawę przygotowano w oparciu o zbiory własne Książnicy Beskidzkiej i materiały udostępnione przez Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysuchej.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Tańca obchodzonego 29 kwietnia oraz trwającego Roku Kolberga zapraszamy do rozwiązywania quizu. Quiz taneczny skierowany jest do wszystkich użytkowników Internetu. Pytania zawarte w quizie pozwalają na zweryfikowanie własnej znajomości zagadnień dotyczących tańca w literaturze i sztuce. Quiz taneczny jest dostępny na stronie: http://kolberg.ksiaznica.bielsko.pl/ i składa się z trzech etapów, zawiera 60 pytań i odpowiedzi. Może być wykorzystywany na różnym poziomie edukacji regionalnej, jako materiał uzupełniający, do pracy z dziećmi i młodzieżą, do aktywnego zagospodarowania wolnego czasu, urozmaiconego o zagadnienia związane z tańcem, piosenką i zabawą.
Kolejne działanie w ramach projektu „Tanecznym krokiem cały rok z Kolbergiem” to warsztaty taneczne Z ludowego skarbca – tańczyć może każdy. Książnica Beskidzka w ramach swojej działalności statutowej realizuje projekty rekreacyjno-edukacyjne w oparciu o współpracę ze szkołami. W 12 spotkaniach wzięło udział ok. 360 uczniów. Warsztaty obejmowały część teoretyczną i praktyczną. Część teoretyczną stanowiła prezentacja multimedialna – uczestnicy warsztatów zapoznali się z historią i rolą tańca, pieśniami i odpowiednimi dla danego tańca strojem i rekwizytami. Podczas jednego, 3-godzinnego spotkania uczestnicy uczyli się podstawowych kroków i figur dowolnie wybranych tańców Śląska Cieszyńskiego, Beskidu Żywieckiego czy Śląska Górnego lub wybranego tańca narodowego.
Kolejne realizowane zadanie to IV edycja konkursu miejskiego o tematyce regionalnej PrzyStań na Podbeskidziu, tym razem inspirowanego tanecznym folklorem powiatów bielskiego, cieszyńskiego i żywieckiego, który odbędzie się 23 października i stanowi przykład stałej współpracy biblioteki ze środowiskiem lokalnym. Konkurs organizowany jest wspólnie z ZSO im. Stanisława Szumca w Bielsku-Białej w ramach szeroko pojętej edukacji regionalnej. Czerpiąc z ludowego skarbca, zachęcamy wszystkich uczniów szkół średnich i gimnazjalnych do poznawania dziedzictwa niematerialnego, a tym samym sprawdzenia swojej wiedzy o tańcu w zwyczajach, obrzędach, literaturze i sztuce.
Ważną część projektu „Tanecznym krokiem cały rok z Kolbergiem” stanowi serwis edukacyjny, przygotowywany z myślą o nauczycielach chcących kontynuować spotkania z tańcem. Zawartość serwisu to pakiet edukacyjny zawierający scenariusze zajęć i prezentacje multimedialne powstałe na bazie warsztatów tanecznych, przygotowane przez instruktora tańca ludowego oraz kustosza edukacji regionalnej, przydatne zestawienie bibliograficzne w wyborze i baza informacyjno-kontaktowa dostępne na stronie internetowej projektu.
Trwające w Książnicy Beskidzkiej obchody Roku Kolberga to przykład współpracy środowiska lokalnego w aktywnym tworzeniu kultury poprzez propagowanie zbiorów biblioteki, podejmowanie działań na rzecz edukacji regionalnej popularyzujących rodzimy folklor, kultywowanie tradycji i zwyczajów regionalnych, poznawanie korzeni swego regionu oraz twórczości ludowej. Już dzisiaj zapraszamy na występ Zespołu Regionalnego Pieśni i Tańca „Cepelia Fil Wilamowice”. Obchody Roku Kolberga zakończy wystawa podsumowująca całoroczne działania Książnicy Beskidzkiej. Ogłoszony przez Sejm rok 2014 Rokiem Oskara Kolberga to równocześnie rok poświęcony kulturze ludowej, dlatego na wystawie zamierzamy zaprezentować współczesne opracowania naukowe i popularnonaukowe, dorobek folklorystyczny przełomu XX/XXI wieku. A w szczególności podkreślić rolę zawodu etnografa, instruktora tańca, bibliotekarza, kulturoznawcy, nauczyciela jako przedstawicieli tych zawodów, które mają wpływ na upowszechnianie wiedzy i wyrabianie nawyku kształcenia się przez całe życie.
Wszystkim działaniom towarzyszy potykacz reklamowy (motyw ludowy + logo Roku Kolberga) pozwalający na wykonanie pamiątkowego zdjęcia, a okolicznościowa kartka pocztowa przypomina o trwających obchodach Roku Kolberga w Książnicy Beskidzkiej.
Jolanta Rakowska – koordynator projektu „Tanecznym krokiem cały rok z Kolbergiem”