Biblioteka pełna skarbów

Pierwsze kroki w poszukiwaniu informacji regionalnej czytelnik zazwyczaj kieruje do najbliższej biblioteki publicznej. Tego rodzaju placówki przeważnie dysponują wydzielonym księgozbiorem o tematyce lokalnej. Czy biblioteka może sobie pozwolić na posiadanie bardziej rozbudowanych zbiorów regionalnych? Miejska Biblioteka Publiczna w Piekarach Śląskich jest tego doskonałym przykładem.

Biblioteka miłośniczką regionu

Splot różnych okoliczności spowodował, że w maju 1993 r. Izbę Regionalną w Piekarach Śląskich utworzono w budynku biblioteki i od samego początku stanowiła ona ważną
i nierozerwalną część działalności książnicy. Izba Regionalna powstała na bazie materiałów, dokumentów i eksponatów należących wcześniej do Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Piekarskiej, które w 1991 roku zakończyło swoją działalność. Biblioteki poprzez swoją długoletnią działalność niejednokrotnie udowodniły, że są bardzo dobrze zorganizowaną instytucją, kładącą szczególny nacisk na odpowiednie zabezpieczenie zbiorów. Bardzo dobrze się stało, że historyczne zbiory piekarzan nie zostały rozproszone i nie trafiły do prywatnych kolekcji, a co za tym idzie obecnie dostęp do nich jest niemalże nieograniczony.

 Piekarskie perełki

Biblioteczna Izba Regionalna to  tysiące starych fotografii, książki, dokumenty, tradycyjne stroje śląskie, odznaki, mundury górnicze, sprzęty użytku codziennego i wiele innych. Niektóre z nich są często wykorzystywane do popularyzacji lokalnych wydarzeń, rocznic, wystawi publikacji. Jednym z najcenniejszych zabytków, którym opiekuje się Miejska Biblioteka Publiczna w Piekarach Śląskich jest Złota księga założona z okazji budowy Kopca Wyzwolenia Śląska w Wielkich Piekarach 1932. Zawiera ona wpisy niezliczonych osób, przedstawicieli instytucji i organizacji, które brały udział w usypywaniu kopca. Znajdziemy tam między innymi odręczne zapiski polskiego przywódcy narodowego na Górnym Śląsku Wojciecha Korfantego i jego rodziny, piekarskiego poety i działacza Maksymiliana Jasionowskiego i wielu innych. Wśród obiektów, na które bez wątpienia warto zwrócić uwagę to XIX- i XX-wieczne wydawnictwa drukowane w języku polskim w Mikołowie, Piekarach Śl. i Bytomiu. Wśród nich są dwa druki wydane przez Teodora Heneczka, który cały swoje życie zawodowe spędził w Piekarach, jeszcze wtedy Niemieckich Piekarach.

Archiwum społeczne dostępne dla wszystkich

W 2017 roku Izba Regionalna przystąpiła do sieci Archiwów Społecznych, koordynowanej przez Ośrodek Karta. Dzięki temu możemy opracowywać zbiory w darmowym i specjalistycznym  programie Otwarty System Archiwizacji (OSA), uczestniczyć w wieloletnim projekcie rozwoju archiwistyki społecznej w Polsce, przekazywać wiedzę o naszej działalności na dużo większą niż dotychczas skalę. Zbiory przechowywane w piekarskiej Izbie Regionalnej są dostępne dla wszystkich. Z materiałów archiwalnych, starych książek, fotografii i artefaktów życia codziennego mogą korzystać pasjonaci lokalnej historii, mieszkańcy, uczniowie, studenci, naukowcy i wszyscy, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę o przeszłości miasta i regionu górnośląskiego. Nie stawiamy barier i ograniczeń. Naszym celem jest otwartość i dostępność, a przy tym należyta dbałość o stan zachowania obiektów.

Akcja digitalizacja

Latem 2017 roku została podjęta decyzja o digitalizacji zbiorów Izby Regionalnej. Zaczęliśmy od skanowania fotografii, a mamy ich naprawdę sporo! Najstarsze z nich pochodzą jeszcze z XIX wieku. Większość zdjęć dokumentuje historię Piekar, na wielu z nich znajdziemy dziadków a nawet pradziadków naszych mieszkańców. Fotografie podzielone są na wiele kategorii np. harcerze, stroje, portrety, sklepy, sport. itd. Odnaleźć można na nich także nieistniejące już budynki. Przygotowywanie zdjęć do udostępniania przynosi każdego dnia wiele niespodzianek i radości, zwłaszcza, gdy uda się zidentyfikować miejsce zrobienia fotografii. Wiele zdjęć nie jest podpisanych, nie zawsze wiemy więc, kto na nich jest i z którego roku pochodzą.

Stąd też pojawił się pomysł, aby stworzyć profil Izby Regionalnej na portalu Facebook. Teraz, dzięki obecności w sieci, możemy dzielić się fotografiami, które posiadamy w swoich zbiorach. Osoby komentujące przekazują nam swoje spostrzeżenia, dzięki czemu uzyskujemy wciąż nowe informacje o naszych zbiorach. Liczymy, że na udostępnianych fotografiach uda się komuś znaleźć swoich przodków.

Nasze zbiory można także znaleźć w zasobach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. Mamy tam dopiero kilka obiektów, ale z czasem będzie ich zdecydowanie więcej. Zamierzamy wykorzystać potencjał ŚBC w dotarciu do miłośników lokalnej historii w najdalszych zakątkach świata.

W Piekarach Śląskich mieszka wielu pasjonatów historii, większość z nich z pewnością nie miało pojęcia o wieloletnim funkcjonowaniu Izby. A z pewnością jeszcze mniej osób wiedziało,  co się w niej znajduje. Poprzez te działania nie pozwalamy naszym zbiorom zniknąć, a nawet dajemy im drugie życie. W naszym mieście nie działa muzeum, możemy więc pokusić się o stwierdzenie, iż Izba pełni funkcję małego muzeum.

Nadesłali: Justyna Kańtoch, Łukasz Żywulski, Miejska Biblioteka Publiczna w Piekarach Śląskich