Starej księgi czar

Z radością informujemy, że Miejska Biblioteka Publiczna w Jaworznie już drugi rok z rzędu otrzymała dofinansowanie z Fundacji KGHM Polska Miedź, które w całości przeznaczone zostanie na realizację projektu pn. „Starej księgi czar”, polegającego na rewitalizacji najstarszego księgozbioru Biblioteki.
W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaworznie, w Czytelni Naukowej i Czasopism, znajduje się Dział Książki Dawnej, który tworzą egzemplarze pochodzące z XIX i XX wieku. Publikacje cechuje różnorodna tematyka: jest wśród nich literatura piękna – dzieła Adama Mickiewicza (wydane przez Komitet Mickiewiczowski w Nowogródku), Juliusza Słowackiego, Bolesława Prusa czy Williama Szekspira, ale także: encyklopedie, leksykony, wydawnictwa z zakresu historii Polski i historii polskiej literatury, popularno-naukowe
i słowniki. Najstarsze egzemplarze książek dawnych pochodzą z XIX wieku.

Obecnie w Dziale znajduje się około 250 woluminów, z czego 36 to tzw. „druki młodsze” lub właśnie „książka dawna”, czyli wydawnictwa sprzed 1900 roku. Większość z nich jest zachowana w dobrym stanie – są zszyte, nadają się do użytkowania przez czytelników. Jest jednak grupa zbiorów, które wymagają gruntownej naprawy, by mogły jeszcze dłużej służyć zainteresowanym.

Renowacja zbiorów z Działu Książki Dawnej, w ramach realizacji bibliotecznego projektu, będzie obejmować dwa etapy: oczyszczenie książek, w specjalnie do tego celu stworzonej komorze fumigacyjnej oraz naprawę książek przez introligatora. Wiele z nich ma uszkodzenia mechaniczne, książki są zniszczone poprzez korzystanie z nich od kilkudziesięciu lat. Dezynfekcja starych druków i interwencja introligatora jest wskazana przede wszystkim ze względu na konieczność poprawy stanu książek, przedłużenia ich żywotności i możliwości udostępniania w Czytelni Naukowej, na zasadach zbliżonych do tych, które dotyczą tradycyjnego księgozbioru. Oczyszczenie i naprawa publikacji spowoduje również, że korzystanie z nich będzie dla odwiedzających Bibliotekę nie tylko bezpieczne (higieniczne), ale również komfortowe.

Zabytkowe książki stopniowo zaczynają cieszyć się coraz większym zainteresowaniem wśród lokalnej społeczności:

• posłużyły za materiał na wystawę z okazji Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek i Dnia Bibliotekarza (maj 2017 r.),
• prezentowane były podczas wystaw: z okazji przypadającej 10.01.2018 r. 150. rocznicy śmierci Karola Szajnochy, z okazji 99. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości (wystawa nosiła tytuł: „Naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”) oraz na ekspozycji pt. „Legislacja w II Rzeczpospolitej”,
• interesowała się nimi lokalna prasa: w „Głosie jaworznickim” (2/2017) pojawił się artykuł pt. Czar starej książki, a w „Pulsie Jaworzna” (29/2017) – Na ratunek starym książkom,
• stanowią one materiał do przeprowadzanych w Czytelni Naukowej lekcji bibliotecznych z młodzieżą z jaworznickich szkół,
• wybrane z nich zostały zdigitalizowane i zamieszczone na stronie www Biblioteki
  (w zakładce „Oferta Działów” – „Czytelnia Naukowa i Czasopism”), gdzie dotychczas były przeglądane 159 razy. Kolejne cenne egzemplarze są digitalizowane na bieżąco.

To sprawia, że jednym z priorytetowych naszych zadań są starania o ochronę zbiorów tworzących Dział Książki Dawnej, stanowiących niezwykle cenne świadectwo dziedzictwa kulturalno-historycznego, o podwójnej wartości:
– merytoryczno-historycznej, wynikającej z zawartych w nich treści,
– artystyczno-zabytkowej, na którą składa się sposób ich wykonania, zdobnictwo.

Szczególną wagę przywiązujemy do najstarszych egzemplarzy (wydanych przed rokiem 1900), które mają dla nas największą wartość, co sprawia, że chcemy o nie zadbać w pierwszej kolejności. Część z nich została już poddana dezynfekcji i odkażaniu oraz naprawie introligatorskiej, w związku z realizacją projektu „Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem”. Nasz księgozbiór ciągle się powiększa – coraz częściej dawne wydania książek są nam ofiarowywane przez czytelników.

Zakładamy, że w ramach realizacji projektu „Starej księgi czar” uda nam się zrewitalizować 7 egzemplarzy książek. Szczególnie zależy nam na odrestaurowaniu następujących pozycji:
– Szajnocha Karol: Jadwiga i Jagiełło, cz. 2, 1902 r. (potrzebne zszycie na grzbiecie),
– Pisma Adama Mickiewicza, t. 3, 1912 r. (potrzebne zszycie na grzbiecie),
– Biblia święta, 1897 r. (potrzebna nowa okładka i zszycie kartek),
– Mickiewicz Adam: Dzieła poetyckie, 1935 r. (potrzebna nowa okładka i zszycie kartek).

Odnowa woluminów pochodzących z Działu Książki Dawnej pozwoli pasjonatom historii naszego kraju oraz literatury na głębsze badanie interesujących zagadnień i spojrzenie na poszczególne problemy w sposób holistyczny.

Składamy serdeczne podziękowanie Fundacji KGHM Polska Miedź za finansowe wsparcie projektu.

Nadesłała: Miejska Biblioteka Publiczna w Jaworznie